Een blauwdruk voor een brede fiscale hervorming ontwerp je niet ‘overnight’. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem wil pas nieuwe krijtlijnen trekken na een brede politieke en maatschappelijk dialoogronde. Om iedereen voldoende rechtszekerheid en voorbereidingstijd te geven, zal de uiteindelijke uitrol bovendien gefaseerd verlopen. Hij belooft geen nattevingerwerk of mediatieke discussie, maar een met data onderbouwd toekomstplan voor de fiscaliteit. Zo te zien houdt hij woord. Onlangs nog hoorde hij de standpunten van de werkgevers tijdens een Strategisch comité van het VBO. Ik waardeer zijn strategie, want bij een hervorming van die grootorde en met die langetermijnimpact laat je je best niet leiden door de waan van de dag.

LOONWIG SMALLER … 

Zo’n blauwdruk komt overigens niets te vroeg. Het wordt hoog tijd dat België de loonwig (het verschil tussen loonkost voor de werkgever en het nettoloon voor de werknemer) verkleint en de excessief steile progressiviteit in de personenbelasting afbouwt. België is wereldwijd(!) het enige land met een loonwig van één op drie. Dat betekent dat voor de middenklasse elke verhoging van het brutosalaris maar 1/3 van de loonkosten netto oplevert. Het grootste deel gaat naar de staat of de sociale zekerheid. Dat is op z’n zachtst gezegd frustrerend. Voor de werknemer die van een loonopslag nauwelijks iets voelt in zijn portemonnee. Voor de werkgever die zijn medewerkers wel opslag wil geven, maar lijdzaam moet toezien hoe ruim de helft daarvan wordt afgeroomd. Met andere woorden, verklein die torenhoge loonwig.

… PROGRESSIVITEIT MINDER STEIL

En kies, in lijn met onze buurlanden, voor een minder steile progressiviteit in de personenbelasting. De figuur hieronder spreekt boekdelen. Vandaag worden de laagste Belgische inkomens significant hoger belast (marginaal tarief van 25%) dan in Nederland, Duitsland, Frankrijk en Groothertogdom Luxemburg (gemiddeld 12% over de vier). En dat tarief stijgt razendsnel tot 50% voor een inkomen vanaf 41.060 euro (het gemiddelde van onze buurlanden bedraagt 45%). Tel daar nog de lokale en regionale belastingen bij en je begrijpt waarom ons land al jaren in de top drie staat in de wereldwijde ranking van de belastingdruk.   

Hoogste marginale tarieven per inkomensklasse in 2020: België en buurlanden

Bron: eigen berekeningen op basis van OECD tax policy descriptions 

ONTZIE DE MIDDENKLASSE …

We kunnen er niet omheen dat het Belgische belastingsysteem vertrekt van relatief hoge tarieven, om vervolgens allerlei systemen van uitzonderingen en kortingen uit te rollen. Om de koopkracht van de laagste inkomens te beschermen bijvoorbeeld. Terecht. Zij het dat andere inkomensgroepen niet van een soortgelijke belastingverlaging kunnen genieten. Zo zagen de laagste inkomens (40 tot 60% van het gemiddelde inkomen) in twintig jaar tijd hun beschikbaar inkomen het sterkst stijgen, terwijl inkomens rond en boven het gemiddeld inkomen maar licht, of soms helemaal niet, klommen. Wie naar het totale plaatje kijkt, ziet dat de gemiddelde inkomens proportioneel het grootste fiscale gewicht moeten torsen. Het besluit spreekt voor zich: verbreed de belastingschijven en verlaag de tarieven (vooral dat van 40% en 50%) ten voordele van de middenlonen, maar zonder de belasting op arbeid voor andere inkomensklassen te verhogen.

… EN VEREENVOUDIG HET STELSEL

Ons belastingsysteem blijft hoe dan ook een bijzonder ingewikkeld verhaal. “De complexiteit van onze fiscaliteit is ontstaan door alsmaar deelaanpassingen te doen. Een aftrek hier, een extra belasting daar”, dixit de minister in een persbericht. Ondanks veel goede intenties blijft Kafka overheersen en vindt de burger zonder hulp van een expert nauwelijks zijn weg in het kluwen van zijn personenbelastingaangifte. De hervorming moet het stelsel eenvoudiger en moderner maken. Weg met de fameuze ‘koterij’ van de Belgische fiscaliteit. Maar behoedzaam, zodat we het kind niet met het badwater weggooien. Anders gezegd, schrap ballast, trek recht wat krom is en koester het goede. Een performant HR-beleid vergt immers ook efficiënte HR-tools! 

“OVERDREVEN STEILE PROGRESSIVITEIT IN DE PERSONENBELASTING WERKT VERSTIKKEND VOOR WERKNEMER EN WERKGEVER”

DOEN WAT MOET

Een hervorming die in de diepte gaat en dito vereenvoudiging zijn de ambitie en het uiteindelijke doel. En hoognodig om de gezinnen en ondernemers zuurstof te geven voor de komende decennia. Daarom moet de blauwdruk primordiaal focussen op lagere lasten op arbeid. Dat is niet alleen noodzakelijk, maar ook maatschappelijk verantwoord. Met dien verstande dat het onmogelijk de bedoeling kan zijn om lagere tarieven in de personenbelasting te compenseren met nieuwe of hogere taksen in de vennootschapsbelasting en zo de rekening door te schuiven naar de bedrijven.

De maatschappelijke dialoogronde van minister Van Peteghem is het moment bij uitstek voor de bedrijfswereld om haar stem te laten horen en standpunten te verduidelijken. Om alle ideeën, suggesties en bezorgdheden van de bedrijven te verzamelen, organiseert het VBO op vrijdag 3 december 2021 een nationale studieconferentie. Daar zoomen we in op zowel de belasting op arbeid als op de vermogensfiscaliteit en de consumptiefiscaliteit. Hoe meer bedrijven deelnemen, hoe breder het draagvlak en hoe meer kans op een fiscale hervorming die doet wat ze moet: hervormen!

Bron

Auteur: PIETER TIMMERMANS , Gedelegeerd bestuurder